“Γυνή Πλέουσα” – Συνέντευξη με την Αρκαδία Ψάλτη

Το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ”Γυνή πλέουσα”, που παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στην Εταιρεία φίλων του Παναγιώτη Κανελλόπουλου από την θεατρική ομάδα «Αγγελοπετριά», σε σκηνοθεσία Αρκαδίας Ψάλτη, ταξιδεύει στη Σύρο για 3 μόνο παραστάσεις στις 2, 3 και 4 Αυγούστου στο Ινστιτούτο Κυβέλη. Λίγο πριν την πρεμιέρα, η Αρκαδία Ψάλτη απαντά στις ερωτήσεις μας και μας συστήνει στην θεατρική ομάδα “Αγγελοπετριά” και τη δουλειά της.

1. «Γυνή Πλέουσα», ένα διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, το οποίο μας ταξιδεύει σε ένα μικρό άγονο ελληνικό νησί στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Θα θέλατε να μας δώσετε μία περιγραφή του έργου αυτού, με την δική σας ματιά;

Σε αυτό το διήγημα του,ο Παπαδιαμάντης, ασχολείται με την ζωή των γυναικών των ναυτικών. Μέσα από μια άλλη εποχή και έναν άλλον κόσμο, μιλάει για το κενό της μοναξιάς και την απελπισία που αυτή φέρει. Και πώς αυτό το κενό υπεραναπληρώνεται και πώς αυτή η απελπισία εκφράζεται. Ένας κόσμος γυναικών, στην πατριαρχική κοινωνία των αρχών του 1900. Σ’ ένα ναυτικό νησί, που ο ρόλος τους ήταν υποβαθμισμένος και ταυτόχρονα φορτωμένος με πολλές απαγορεύσεις και ευθύνες. Ένας κόσμος που οι άντρες ήταν κυρίαρχοι και απόντες. Ναυτικοί, που όλη η ζωή τους ήταν η θάλασσα. Η Καραβοκυρού, βρίσκει διαφυγή, ταξιδεύει με κρασί και μαστίχα.

Σε αυτά τα κρυφά και απαγορευμένα ταξίδια της, στεγνές συνταξιδιώτισσες της οι δυό γειτόνισσές της, που όταν αναζητήσει την λύτρωση της ένωσης με αυτήν τη θάλασσα που μοιράζεται τη ζωή του άντρα της, αυτές θα βρεθούν εκεί που πρέπει, ούτως ώστε η επόμενη μέρα να συνεχίσει την κανονικότητα της ζωής τους.

Το άλλο υπέροχο βέβαια, είναι ο μαγικός κόσμος που φτιάχνει ο Παπαδιαμάντης με τη γλώσσα του. Πνεύμα αστραφτερό, ψυχή βαθιά, καρδιά ανοιχτή, ενώνει τόπους, χρόνους, τους καταλύει, ως πνευματικός αλχημιστής μάς κάνει κοινωνούς της χαράς, της μαγείας και της ανθρωπιάς που μπορεί να έχει η ζωή.

2. Το διήγημα, μεταξύ άλλων, πραγματεύεται, με την ιδιαίτερη συγγραφική μαεστρία του κορυφαίου μας λογοτέχνη τον εθισμό, και συγκεκριμένα τον γυναικείο εθισμό μέσω του προσώπου της Καραβοκυρούς, σε μία εποχή που το πρότυπο της γυναίκας όφειλε να είναι άμεμπτο, και έτσι παρουσιαζόταν από την τέχνη της εποχής. Πως το χαρακτηρίζετε αυτό και πως το προσεγγίσατε σαν ομάδα;

Το χαρακτηρίζω πολύ προοδευτικό και θαρραλέο. Ο Παπαδιαμάντης τόλμηση να αναγνωρίσει στις γυναίκες ίδια δικαιώματα με τους άντρες. Βυθίστηκε στην γυναικεία ψυχολογία με ευαισθησία και ενσυναίσθηση, φέρνοντας στην επιφάνεια τις κρυμμένες και ένοχες ανάγκες και επιθυμίες τους. Επίσης, αγγίζει με μαεστρικό και ποιητικό τρόπο και τις συζυγικές σχέσεις.

Εκεί που η αγάπη υπάρχει μα δεν ξέρει πως να εκφραστεί. Το θέμα του αλκοολισμού και γενικότερα η υπεραναπλήρωση του συναισθηματικού κενού, σε εθισμούς με ουσίες. Ψυχότροπο μπορεί να είναι επίσης και το φαγητό ή και τα χρήματα.

Διερευνούμε λοιπόν, πώς ο άνθρωπος λειτουργεί, τι νιώθει, τι δημιουργεί όντας μέσα σε καθεστώς βασικών συναισθηματικών ελλείψεων. Τι κοινωνία φτιάχνει; Και πως μπερδεύεται και αρπάζει ως σωσίβια σχεδία αυτό που τον βυθίζει στην καταστροφή.

3. Θα θέλαμε να μας συστήσετε την ομάδα σας «Αγγελοπετριά», καθώς και τους συντελεστές της παράστασης.

Η ”Αγγελοπετριά” δημιουργήθηκε το 2014. Έκτοτε έχουμε κάνει το ”Πιτσιμπούργκο” της Σώτης Τριανταφύλλου, την ”Πρώτη φλέβα” του Γιάννη Μακριδάκη, και το ”Περλιμπλίν και Μπελίσα” του Φ.Γ. Λόρκα . Κουστούμια και σκηνογραφική επιμέλεια έχει κάνει η Αφροδίτη Αναστοπούλου. Μας έχει παραδώσει μια πολύ όμρφη δουλειά που την ταξιδεύουμε από το 2019 Σε αυτήν την εκδοχή της ”Γυνή πλέουσα” έχω την χαρά και την τύχη να συνεργάζομαι ξανά με την Λένια Ξενάκη, που μαζί είχαμε χτίσει την πρώτη της εκδοχή το 2019 στην Χίο και την Δήμητρα Κώνστα, συνεργάτιδα μου και στην επόμενη παράσταση που ετοιμάζουμε για τις αρχές Οκτωβρίου. Όσο σημαντικά είναι τα κείμενα στην εργασία μας άλλο τόσο είναι και οι συνεργάτες. Οι συνεργασίες, είναι πολύ σημαντικό κομμάτι και στην δημιουργική διαδικασία αλλά και στο τελευταίο κομμάτι της εργασίας μας, που είναι οι παραστάσεις. Πάντα τους τιμώ και τους ευχαριστώ από καρδιάς. Όλους, και αυτούς που συνεχίζω να βρίσκομαι και αυτούς που χανόμαστε. Όλοι αφήνουν ένα ίχνος της ψυχής τους και είμαι ευγνώμων γι αυτό.

4. Επιλέγετε έργα ως επί το πλείστον, Ελλήνων Συγγραφέων, καθώς και χώρους ίσως μη συμβατικούς με αυτό που έχουμε στο μυαλό μας ως θεατρική σκηνή (cabaret, bar, αυλές, λιμανάκια κλπ). Μιλήστε μας για αυτές σας τις επιλογές.

Ξεκίνησα να παίζω θέατρο από μικρή, σε χωριά, πλατείες, αυλές σχολείων. Όταν έφτιαξα την ”Αγγελοπετριά” άρχισα να παρουσιάζω τις παραστάσεις σε χώρους που με ενέπνεαν, ταίριαζαν και ένιωθα ότι έδινε ζωή η παράσταση σε αυτούς και τούμπαλιν. Ο χώρος καθορίζει την σχέση με τον θεατή. Με ενδιαφέρει η αμεσσότητα και η εγγύτητα ως συστατικό της εργασίας μου και της φιλοσοφίας μου και οπτικής μου για την τέχνη και την ζωή. Έχω γνωρίσει θεατρική πολύ διαφορετικούς χώρους και αυτό μου προσφέρει μια διαφορετικού είδους συγκίνησης και θεατρικής εμπειρίας. Έχουμε παίξει σε λιμανάκια που οι θεατές ήταν μέσα σε βάρκες και στα βράχια, σε παραλίες που σχεδόν βουτούσαμε στην θάλασσα, σε μπαρ με γυναίκες εκεί που μόνο συγκεκρημένος κόσμος επισκέπτεται μπήκαν θεατές όλων των τάξεων, φύλων και γενεών. Δημιουργείται μια τελείως διαφορετική θεατρική εμπειρία και για τους θεατές και για τους ηθοποιούς.

5. Το ελληνικό κοινό είναι εξοικειωμένο με τον όποιο θεατρικό πειραματισμό; Η εγχώρια σκηνή το επιτρέπει ή έχει μείνει παγιωμένη σε πιο συμβατικές πρακτικές;

Ο κόσμος είναι ανοιχτός και όταν νιώσει την αλήθεια και την ειλικρείνια την ακολουθεί ενστικτωδώς. Για μένα αυτός είναι ένας ουσιαστικός διαχωρισμός. Όσο μπαίνεις σε πειραματισμούς πάντα παίρνεις ρίσκο. Το αποτέλεσμα είναι πολυπαραγοντικό και σίγουρα εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικό για όλους. Καλλιτέχνες και θεατές.

6. Η συγκεκριμένη παράσταση έχει ήδη παρουσιαστεί στη Χίο, την Αίγινα και την Αθήνα. Πως έγινε η επιλογή της Σύρου και του Ινστιτούτου Κυβέλη και τέλος ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Όταν ανακάλυψα το Ινστιτούτο Κυβέλη, από δύο συναδέλφισσες και φίλες, την Κρυστάλη Ζαχαριουδάκη και την Ανθούλα Χαιροπούλου που παρουσίασαν πριν λίγο καιρό της παράσταση τους ” Boston Marriage”στο θέατρο της Ερμούπολης, ενθουσιάστηκα. Όταν μίλησα και γνωρίστηκα λίγο και με την ψυχή του Ινστιτούτου την κυρία Βαλεντίνη Ποταμιάνου μαγεύτηκα. Ένιωσα πως αυτή η ταράτσα θα είναι η αφορμή για να μοιραστούμε πολύ ωραία πράγματα, όλοι, και εμείς και οι θεατές μας. Μετά την Σύρο θα πάμε για παραστάσεις στην Χίο, στο Αρχοντικό Στεφάνου στον Κάμπο και απο Σεπτέμβριο θα συνεχίσουμε τις παραστάσεις μας στην Πλάκα, στην αυλή του διατηρητέου κτηρίου που στεγάζεται η Εταιρεία φίλων παναγιώτη Κανελλόπουλου, που τελούμε και υπό την αιγίδαν τους.