Καλοκαιρινές εξερευνήσεις: Ιστορίες ορυκτών, θάλασσας και τεχνών των Κυκλάδων

Καλοκαιρινές εξερευνήσεις: Ιστορίες ορυκτών, θάλασσας και τεχνών των Κυκλάδων

Καθώς πλησιάζουν οι καλοκαιρινές διακοπές, σας προσκαλούμε να αφιερώσετε λίγο χρόνο για να εξερευνήσετε ορισμένες από τις θεματικές συλλογές του Δικτύου Αρχιπέλαγος. Είτε ταξιδεύετε, είτε είστε ερευνητές ή απλώς είστε περίεργοι, αυτά τα πρότζεκτ προσφέρουν νέες οπτικές για τις Κυκλάδες και τις αλληλένδετες ιστορίες πολιτισμού, περιβάλλοντος και καθημερινής ζωής.

Εξόρυξη στις Κυκλάδες: Ψηφιακά ίχνη
Ποιες μνήμες βρίσκονται κρυμμένες στα λατομεία και τα μεταλλεία των Κυκλάδων; Το πρότζεκτ Εξόρυξη στις Κυκλάδες: Ψηφιακά ίχνη ξεδιπλώνει το περιβαλλοντικό, κοινωνικό και πολιτικό αποτύπωμα της εξορυκτικής δραστηριότητας σε πέντε νησιά –Αντίπαρος, Μήλος, Νάξος, Σέριφος και Τήνος– μέσα από συνεργασίες με τοπικές κοινότητες, αρχειακό υλικό και νέες αναθέσεις έργων από τους καλλιτέχνες Ignacio Acosta και Σοφία Ντώνα.
Τι να δεις:

Αρχειακή συλλογή
Τα σμυριδορυχεία της Νάξου

Ανακαλύψτε μνήμες της εργασίας και αντίστασης σε μία από τις πιο εμβληματικές περιοχές εξόρυξης των Κυκλάδων. Η συλλογή αυτή προσφέρει μία εις βάθος ματιά στη βιομηχανική και πολιτισμική ιστορία της Νάξου μέσα από σπάνιο φωτογραφικό υλικό από το αρχείο του Μανώλη Δ. Μανωλά, μοναδικές ηχητικές καταγραφές –όπως το έθιμο του Κλήδονα στην Κόρωνο (1994)– και βιντεοσκοπημένες αποστολές στο ορυχείο Σπήλιος. Εξερευνήστε ιστορίες εργατών, τοπίων και συλλογικών αγώνων από τις αρχές του 20ού αιώνα έως σύγχρονες πολιτισμικές εκφράσεις.

Καλοκαιρινές εξερευνήσεις: Ιστορίες ορυκτών, θάλασσας και τεχνών των Κυκλάδων

Κυκλάδες: Μνήμη λίθων
του Ignacio Acosta

Οπτικοποιήστε ιστορίες ορυκτών των Κυκλάδων μέσα από τη φωτογραφική σειρά του Ignacio Acosta, Κυκλάδες: Μνήμη λίθων. Το έργο εκτείνεται σε πέντε νησιά –Τήνος, Νάξος, Αντίπαρος, Σέριφος και Μήλος– και αναδεικνύει πολυεπίπεδες ιστορίες εξόρυξης, αντίστασης και μετασχηματισμού. Δομημένη σε πέντε κεφάλαια, η σειρά προσκαλεί το κοινό να βιώσει τις αλληλοσυνδέσεις υλικότητας και τόπου, συνδέοντας εγκαταλελειμμένες υποδομές και ορυκτό πλούτο με τη συλλογική μνήμη στον χρόνο και στον χώρο.
Ναυτικές τέχνες των Κυκλάδων
Τι είδους γνώση συνδέει την υλική υπόσταση του ανέμου, της θάλασσας και της ξυλείας στις Κυκλάδες; Οι Ναυτικές τέχνες των Κυκλάδων χαρτογραφούν τις αλληλένδετες πρακτικές της ξυλοναυπηγικής, της αλιείας και της ναυσιπλοΐας σε πέντε νησιά –Αμοργό, Κουφονήσια, Πάρο, Σαντορίνη και Σύρο– μέσα από αρχειακή έρευνα και οπτικοακουστική τεκμηρίωση σε συνεργασία με τοπικές κοινότητες. Το πρότζεκτ συγκεντρώνει χιλιάδες ψηφιοποιημένες φωτογραφίες, ηχητικά ντοκουμέντα, τρισδιάστατα μοντέλα και μια σειρά 12 ντοκιμαντέρ μικρού μήκους, τα οποία παρουσιάζονται σε έναν ειδικά σχεδιασμένο διαδραστικό χάρτη που τιμά και διαφυλάσσει τη ζωντανή ναυτική κληρονομιά της περιοχής.
Τι να δεις:

Αρχειακή Συλλογή
Μάρκου Δρόσου

Ποιες ιστορίες κρύβονται πίσω από τα διάσημο ηλιοβασίλεμα της Οίας και τα λευκά της σπίτια; Στα τέλη του 19ου αιώνα, η Οία ήταν ένα χωριό πλοιοκτητών, με ένα μικρό ναυπηγείο και έναν στόλο 130 πλοίων, κάτι αξιοσημείωτο για έναν οικισμό με λιγότερους από 2.500 κατοίκους. Ο Μάρκος Δρόσος, ξυλοναυπηγός που εργάστηκε στο καρνάγιο της Αρμένης και στη συνέχεια άνοιξε το δικό του εργαστήριο, διατηρεί ένα προσωπικό φωτογραφικό αρχείο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αποτύπωση της πρόκλησης που αντιμετώπιζαν στη μεταφορά των νεοκατασκευασμένων πλοίων από τα σοκάκια του παραδοσιακού οικισμού της Οίας έως το λιμάνι της Αρμένης. Η συλλογή παρουσιάζεται σε συνεργασία με το Santorini Archive Project.

Βίντεο-πορτρέτο
Μανώλη Ζησιμόπουλου

Μιλώντας από το κύτος του ιστορικού, τύπου περάματος, καΐκιου «Παναγιά», ο Μανώλης Ζησιμόπουλος αφηγείται τη ζωή του ως καπετάνιος και την οπτική του για την αξία της ξυλοναυπηγικής. Η Παναγιά –ίσως το τελευταίο σκάφος του είδους του στην Ελλάδα– έπλεε παλιότερα τρεις φορές τον μήνα. Σήμερα πραγματοποιεί μόνο λίγα ταξίδια τον χρόνο, συνεχίζοντας σιωπηλά μια παράδοση που φθίνη. Με την πυξίδα και τον χάρτη ανά χείρας, ο Ζησιμόπουλος θυμάται: «Έχω ταξιδέψει σχεδόν τη μισή Ελλάδα μ’ αυτό το καΐκι». Η συνέντευξή του αποτελεί μια δυνατή προσωπική μαρτυρία για τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στη ναυσιπλοΐα και το αβέβαιο μέλλον της ναυτικής κληρονομιάς του Αιγαίου.
Αγγειοπλαστική της Σίφνου
Τι μπορεί να μας αποκαλύψει ένα κεραμικό αντικείμενο για την ιστορία, την τέχνη και τις νησιώτικες κοινωνίες των Κυκλάδων; Η Αγγειοπλαστική της Σίφνου εξερευνά την εδώ και τρεις αιώνες αδιάλειπτη κεραμική παράδοση του νησιού, όπου φυσικοί πόροι και επιδέξιοι τεχνίτες διαμόρφωσαν μία από τις πιο ζωντανές πολιτιστικές παραδόσεις του Αιγαίου. Με αρχειακό υλικό, συμπεριλαμβανομένων φωτογραφιών, φιλμ και μουσικών αποσπασμάτων, μια σειρά 13 ντοκιμαντέρ μικρού μήκους για ενεργά εργαστήρια της Σίφνου και δύο ερευνητικά δοκίμια, το πρότζεκτ αποτελεί μία πλούσια παρουσίαση της αγγειοπλαστικής ως ζωντανής κληρονομιάς–διαμορφωμένης από το χέρι, το χώμα και τη γνώση που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά.

Καλοκαιρινές εξερευνήσεις: Ιστορίες ορυκτών, θάλασσας και τεχνών των Κυκλάδων

Τι να δεις:
Γυναικεία χέρια επί το έργον
της Lydia Matthews

Αυτό το πολυμεσικό δοκίμιο προσφέρει μια φεμινιστική ανάγνωση της κεραμικής παράδοσης της Σίφνου. Μέσα από αρχειακό υλικό, φωτογραφικά τεκμήρια εργαστηρίων και τις ιστορίες τριών σύγχρονων καλλιτέχνιδων, η Lydia Matthews αναδεικνύει τον συχνά παραγνωρισμένο ρόλο των γυναικών στη διαμόρφωση αυτής της τέχνης. Ενώ τα βίντεο-πορτρέτα του Δικτύου Αρχιπέλαγος εστιάζουν στις φωνές ανδρών αγγειοπλαστών, το δοκίμιο αυτό μας καλεί να αναστοχαστούμε την έννοια της δημιουργίας και της ορατότητας, παρουσιάζοντας την αγγειοπλαστική ως μια συλλογική πρακτική.

Βίντεο-πορτρέτο
Νίκου και Γιάννη Λεμπέση

Γυρισμένο στο εργαστήριο της οικογένειας Λεμπέση, αυτό το βίντεο-πορτρέτο αποτυπώνει τον καθημερινό ρυθμό και τη διαρκώς εξελισσόμενη πρακτική των αγγειοπλαστών Νίκου και του Γιάννη Λεμπέση, πατέρα και γιου αντίστοιχα. Οι δύο τεχνίτες αναλογίζονται την πορεία του εργαστηρίου τους μέσα στις δεκαετίες – από τις παραδοσιακές φόρμες έως την ενσωμάτωση νέων εικαστικών μοτίβων και τεχνικών. Για την οικογένεια Λεμπέση, η κεραμική είναι μια δια βίου διαδικασία πειραματισμού, δημιουργίας και συλλογικής μάθησης.